Kapitalertragsteuer
In Duitsland wordt bij een dividenduitkering doorgaans 25% dividendbelasting ingehouden. Dit heet in Duitsland Kapitalertragsteuer. Indien de aandeelhouder in Nederland woont, kan deze dividendbelasting vaak voor een deel worden verrekend met de in Nederland verschuldigde belasting. Zo’n verrekening is echter niet mogelijk indien er in Nederland niet daadwerkelijk belasting verschuldigd is over de ontvangen dividenden. Dit kan het geval zijn indien bijvoorbeeld de zogenoemde deelnemingsvrijstelling van toepassing is. Deze is doorgaans van toepassing indien een Nederlandse rechtspersoon (bijvoorbeeld bv), meer dan 5% aandelenbelang houdt in een Duitse rechtspersoon (bijvoorbeeld GmbH). In zo’n situatie is dividendbelasting niet te verrekenen en dus een kostenpost.
Beperking Duitse belastingheffing
Indien de aandeelhouder in Nederland woont/is gevestigd, is op basis van het nieuwe belastingverdrag doorgaans minder dan 25% dividendbelasting verschuldigd. Vaak is er slechts 15% belasting verschuldigd. In sommige situaties (indien een lichaam eigenaar is van tenminste 10% van het aandelenbelang), is de Duitse belastingheffing zelfs beperkt tot 5%.
In de meeste situaties wordt overigens wel gewoon 25% belasting ingehouden en moet (binnen 4 jaar) de te veel afgedragen dividendbelasting worden teuggevraagd.
Daar waar de Duitse belasting vanwege het verdrag overigens wordt beperkt tot 5% of 15%, kan ook slechts dit deel onder omstandigheden worden verrekend met verschuldigde Nederlandse belastingheffing. Het is niet toegestaan de volledige 25% heffing in Nederland te verrekenen.
Volledig voorkomen van dividendbelastingheffing
Op basis van Europese regelgeving mag er in sommige situaties helemaal geen dividendbelasting worden ingehouden. Dit is het geval indien een lichaam tenminste 10% van het aandelenbelang in een vennootschap houdt die in een ander Europees land is gevestigd. Dit betekent dat indien bijvoorbeeld een Nederlandse bv tenminste 10% van de aandelen in bijvoorbeeld een GmbH houdt, er bij een dividenduitkering in principe geen Duitse dividendbelasting verschuldigd is.
Duitsland stelt echter, in tegenstelling tot Nederland, niet standaard dergelijke dividenden vrij van dividendbelasting. In Duitsland blijft de dividendbelasting verschuldigd, tenzij vooraf een vrijstelling is aangevraagd en wordt afgegeven (de zogenoemde Kapitalertragsteuerfreistellung).
Dividendbelastingvrijstelling/Kapitalertragsteuerfreistellung
Zo’n Duitse dividendbelastingvrijstelling is helaas aan voorwaarden gebonden. In dat kader heeft Duitsland een beroep gedaan op een anti-misbruik mogelijkheid, waarbij een vrijstelling niet wordt afgegeven in situaties waarin er mogelijk een misbruik ontstaat. In Duitsland wordt het zogenoemde ‘tussenschuiven’ van een Nederlandse holding in principe gezien als misbruik, indien deze holding zelf geen activiteiten heeft.
Voorbeeld
Indien een Nederlander (natuurlijk persoon) enig aandeelhouder is van een Duitse GmbH en deze GmbH een dividenduitkering doet, heeft Duitsland uiteindelijk recht op 15% belastingheffing. Indien deze Nederlander het aandelenbelang houdt via een Nederlandse holding, zou er ineens op basis van de Europese wetgeving geen Duitse dividendbelasting verschuldigd zijn. Door de Duitse belastingdienst wordt dit gezien als het misbruik maken van Europese regelgeving en wordt een vrijstelling niet afgegeven.
Nieuwe regeling in het verdrag: vrijstelling vaak wel mogelijk
In het nieuwe belastingverdrag is er een nieuwe regeling opgenomen. Indien namelijk de uiteindelijk aandeelhouder(s) in Nederland wonen, is Duitsland gehouden een dividendbelastingvrijstelling te verlenen indien een Nederlandse rechtspersoon een aandelenbelang houdt in een Duitse entiteit (bijvoorbeeld GmbH). Dit is alleen anders indien de Duitse belastingdienst zelf kan aantonen dat er sprake is van een misbruik situatie. Dit maakt het aanvragen van een vrijstelling in principe eenvoudiger.
Op dit moment is het echter helaas nog niet uitgekristalliseerd of deze nieuwe regeling ook zo eenvoudig uitgelegd gaat worden. De Duitse belastingdienst neemt vooralsnog het standpunt in dat de verdragsrechtelijke regeling niet direct toepasbaar is op het Duitse recht. Vandaar dat het van belang blijft rekening te houden met de nationale Duitse wetgeving. Dit betekent doorgaans dat het voor wat betreft de dividendbelastingvrijstelling raadzaam is geen aandelenbelang in een Duitse entiteit te houden via een passieve holding, maar het wenselijk is het aandelenbelang via een actieve entiteit te houden.
Niet alleen bij formele dividenduitkering
Niet alleen bij formele dividenduitkeringen is eventuele dividendbelasting verschuldigd. Dit geldt ook bij zogenoemde fictieve dividenduitkering. Van zo’n fictieve uitkering is bijvoorbeeld sprake indien gelieerde rechtspersonen zaken met elkaar doen waarbij achteraf komt vast te staan dat er geen zakelijke prijs is gehanteerd. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een GmbH die een factuur stuurt voor dienstverlening aan haar Nederlandse aandeelhouder (bv), waarbij achteraf komt vast te staan dat de prijs te laag was. Dan is er sprake van een fictieve dividenduitkering voor zover de prijs afwijkt van een zakelijke prijs.
Voorbeeld
Een Duitse GmbH helpt de Nederlandse aandeelhouder bij de verkoop van haar producten in Duitsland en stuurt voor deze dienst een factuur van € 100.000 jaarlijks. Bij een controle stelt de belastingdienst dat deze dienstverlening had moet worden verrekend voor een bedrag van € 150.000 per jaar. De Duitse belastingdienst corrigeert de afrekenen met € 50.000. Naast het feit dat er over € 50.000 meer winst afgerekend moet worden, zal de belastingdienst ook een fictieve dividenduitkering constateren vanwege niet zakelijk handelen. Deze fictieve uitkering van € 50.000 is dan ook belast met 25% Kapitalertragsteuer, tenzij een vrijstelling is aangevraagd en afgegeven.
Waar moet je opletten voor wat betreft de dividendbelasting
Allereerst is het van belang om tijdig eventueel te veel afgedragen dividendbelasting terug te vragen in Duitsland. Dit kan tussen de 10% en 20% aan belastingheffing schelen.
Indien een Nederlandse entiteit (denk aan bv/nv) een aandelenbelang heeft in een Duitse entiteit (denk aan GmbH/AG), dan is zelfs vaak een vrijstelling mogelijk. Vraag dan de vrijstelling wel tijdig aan. Met name indien je het risico loopt van een zogenoemde fictieve dividenduitkering, omdat de belastingdienst van mening is dat er geen zakelijke prijzen tussen de gelieerde ondernemingen is afgerekend.
Verder is het vooralsnog onwenselijk een Duitse deelneming te houden door middel van een passieve holding. Dit levert vaak problemen op bij het aanvragen van de dividendbelastingvrijstelling.